Δάγκωμα Φιδιού Στον Σκύλο

Η φύση, όσο όμορφη και αν είναι, κάποιες φορές μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για τον άνθρωπο ή τα κατοικίδια, όπως συμβαίνει με το δάγκωμα φιδιού. Στη χώρα μας, τα δηλητηριώδη (ιοβόλα) φίδια είναι λίγα, με πιο επικίνδυνα τις οχιές. Τα συναντάμε από Μάρτιο έως Οκτώβριο και ειδικά τους θερινούς μήνες, βγαίνουν από τη φωλιά τους κυρίως τις νυχτερινές ώρες. Το δάγκωμα ή αλλιώς, δείγμα φιδιού, μπορεί να απειλήσει άμεσα τη ζωή ενός ζώου, και η αντίδρασή μας θα πρέπει να είναι άμεση.

Το Δηλητήριο της Οχιάς

Αν η οχιά νιώσει ότι απειλείται από έναν σκύλο, μπορεί να τον δαγκώσει στα πόδια ή το κεφάλι. Στο δηλητήριό της έχει βρεθεί ένας μεγάλος αριθμός ενζύμων (50) με άμεση ή/και έμμεση τοξική δράση, τα οποία προκαλούν σημαντικές διαταραχές στα όργανα και τους ιστούς του θύματος, όπως:

• Τοπική βλάβη των ιστών και νέκρωση
• Αυξημένη αγγειακή διαπερατότητα
• Υπόταση και κυκλοφορική καταπληξία (shock)
• Σοβαρή διαταραχή αιμόστασης και πήξης του αίματος
• Διαταραχή της καρδιακής λειτουργίας
• Δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος
• Καταστολή αναπνευστικού κ.ά

Τα Συμπτώματα Που Παρουσιάζονται στο Κατοικίδιο

Στον σκύλο, τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται μέσα σε 30 λεπτά από το δάγκωμα φιδιού, αλλά η πλήρης έκταση των επιβλαβών επιπτώσεων του δηλητηρίου στον οργανισμό του, παρουσιάζονται στο επόμενο 24ωρο.

Τοπικά Συμπτώματα

Στην περιοχή του δαγκώματος εμφανίζεται έντονο οίδημα. Κάποιες φορές, τα σημάδια των δοντιών του φιδιού μοιάζουν με δύο τρύπες, από τις οποίες εκρέει οροαιμορραγικό υγρό. Τη στιγμή του δαγκώματος, το ζώο αισθάνεται έντονο πόνο, γρυλίζει και είναι τρομαγμένο. 

Συστηματικά Συμπτώματα

Μετά τα πρώτα λεπτά από το δάγκωμα φιδιού, τα συμπτώματα που παρατηρεί κανείς σε έναν σκύλο είναι:

• Έντονη κατάπτωση
• Γρήγορη αναπνοή, ταχυκαρδία, υπόταση και ωχροί βλεννογόνοι (κυκλοφορική καταπληξία- shock)
• Αιμορραγική διάθεση (σοβαρή αιμορραγία από το τραύμα, μέλαινα, κτλ.)
• Νευρολογικές διαταραχές (αταξία, απώλεια συνείδησης, κώμα, κ.α.)

Διάγνωση

Το δάγκωμα του φιδιού μπορεί να συμβεί μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και συνήθως ο κηδεμόνας δεν είναι παρόν. Αυτό σημαίνει ότι η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του σκύλου και την κλινική του εικόνα (όπως το έντονο οίδημα της περιοχής και τα συστηματικά συμπτώματα).

Αν υποπτευθείτε δάγκωμα φιδιού, προσπαθήστε να βρείτε τις δύο χαρακτηριστικές τρύπες από τα δόντια του στην περιοχή του δαγκώματος για να διευκολύνετε τη διάγνωση. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι η μη ανεύρεσή τους αποκλείει την πιθανότητα δαγκώματος.

Θεραπεία

Το δάγκωμα δηλητηριώδους φιδιού αποτελεί μια πραγματικά επείγουσα κατάσταση, λόγω της τοξίκωσης του οργανισμού, η οποία μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Μόλις η κατάσταση γίνει αντιληπτή, το ζώο πρέπει να διακομίζεται σε κτηνίατρο ή κτηνιατρική κλινική, το συντομότερο δυνατό.

Πρώτες Βοήθειες

Μέχρι να βρεθεί ιατρική βοήθεια, το ζώο πρέπει άμεσα να ακινητοποιείται ή να περιορίζεται σε μικρό χώρο, ώστε να μειώνεται στο ελάχιστο η κινητική του δραστηριότητα. Αυτό είναι πιθανό να επιβραδύνει την εξάπλωση του δηλητηρίου.
 
Στον σκύλο, τα περισσότερα δαγκώματα γίνονται στο κεφάλι, γι’ αυτό και δεν ενδείκνυται το να δέσετε την περιοχή με κάποιο ύφασμα προκειμένου να επιβραδύνετε την απορρόφηση του δηλητήριου. Επίσης, η περίδεση μπορεί να επιδεινώσει τη νέκρωση της περιοχής και να καθυστερήσει τη διαδικασία ανεύρεσης ιατρικής βοήθειας. Ομοίως, αντενδείκνυνται η διάνοιξη και η αναρρόφηση του δηλητηρίου, καθώς για να έχουν κάποια αποτελεσματικότητα, θα πρέπει να διενεργούνται εντός των πρώτων 5 λεπτών, κάτι που σπάνια είναι εφικτό.

Επείγουσα Ιατρική Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση του δαγκώματος φιδιού βασίζεται στην εντατική θεραπεία με υγρά, ενδοφλεβίως, τη μετάγγιση ολικού αίματος ή παραγώγων (πχ πλάσμα), τη χορήγηση αναλγητικών και την πιθανή χορήγηση αντιοφικού ορού.

Ο αντιοφικός ορός περιορίζει το οίδημα της περιοχής του δαγκώματος και μπορεί να αντιστρέψει τις διαταραχές πήξης του αίματος που προκαλούνται από το δηλητήριο. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί να αντιστρέψει τη νέκρωση και την καταστροφή των ιστών της περιοχής, η οποία προκύπτει άμεσα από την επαφή του δηλητηρίου με τους ιστούς.

Αν και είναι δύσκολο να βρεθεί άμεσα αντιοφικός ορός για κτηνιατρική χρήση, θα πρέπει, ιδανικά, να χορηγείται μέσα στις πρώτες 4 ώρες από το δάγκωμα. Μπορεί, όπως, να διατηρεί κάποια αποτελεσματικότητα ακόμα και εντός του πρώτου 24ώρου. Είναι δύσκολο επίσης να γνωρίζει κανείς το είδος του φιδιού που δάγκωσε το ζώο ή το πόσο πιθανό είναι να προκληθεί αναφυλακτική αντίδραση.

Άλλα Φάρμακα

Η χρήση άλλων φαρμάκων θα πρέπει να γίνεται μόνο μετά τη σύμφωνη γνώμη του κτηνίατρου.

Κορτικοστεροειδή

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον σκύλο για την αντιφλεγμονώδη τους δράση, ενάντια στον έντονο πόνο και το οίδημα. Ωστόσο, η χρήση τους είναι αμφιλεγόμενη. Επομένως, η αναγκαιότητά τους, το είδος ή η δόση, θα πρέπει να κρίνονται αυστηρά από τον θεράποντα κτηνίατρο.  

Αντιβιοτικά

Θα πρέπει να χορηγούνται σε περιπτώσεις επιμόλυνσης του σημείου του δαγκώματος ή σοβαρής νέκρωσής του, όπως υποδεικνύεται από τον κτηνίατρο.

Αντιισταμινικά

Χορηγούνται μόνο εφόσον κριθεί απαραίτητο και το ζώο βρίσκεται υπό νοσηλεία και παρακολούθηση, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν την υπόταση.

Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα (ΜΣΑΦ)

Αντενδείκνυνται, γιατί μπορεί να επιδεινώσουν τη διαταραχή πήξης του αίματος που προκύπτει από το δηλητήριο της οχιάς. 

Σε περίπτωση δαγκώματος φιδιού, η σοβαρότητα της νόσησης εξαρτάται από το είδος του φιδιού, το σημείο του δαγκώματος (τα άκρα έχουν καλύτερη πρόγνωση σε σχέση με το κεφάλι ή τον θώρακα), την ποσότητα του δηλητηρίου και την άμεση ανάληψη κατάλληλης θεραπείας. Για να μειώσετε τις πιθανότητες να βρεθεί ο σκύλος σας αντιμέτωπος με δηλητηριώδες φίδι, να χρησιμοποιείτε λουρί κατά τη διάρκεια της βόλτας του στην εξοχή. Με αυτόν τον τρόπο, δεν θα έχει πρόσβαση σε σημεία με μειωμένη ορατότητα που ενδεχομένως να αποτελούν φωλιές φιδιών.

Ό,τι και αν συμβεί, προσπαθήστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας και να επικοινωνήστε άμεσα με μια Κτηνιατρική Κλινική.