Τοξοπλάσμωση

Τι είναι η τοξοπλάσμωση;

Είναι το νόσημα που προκύπτει λόγω προσβολής από το παράσιτο Toxoplasma gondi. Το παράσιτο έχει σαν τελικό ξενιστή την γάτα, δηλαδή στο ζωικό αυτό είδος ολοκληρώνεται ο βιολογικός κύκλος του παρασίτου και κατά συνέπεια η γάτα που έχει προσβληθεί από τοξοπλάσμωση αποβάλει ωοκύστεις με τα κόπρανα της. Οι ωοκύστεις αν καταναλωθούν από τους ενδιάμεσους ξενιστές (Άνθρωπος, μηρυκαστικά, πτηνά, χοίροι, κ.α.) εγκυστώνεται στους ιστούς τους (μύες, σπλάχνα , εγκέφαλο κ.α.). Ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται όταν η γάτα καταναλώσει ωμό κρέας των ενδιάμεσων ξενιστών στο οποίο περιέχεται εγκυστωμένο το παράσιτο.

Γιατί πρέπει να γνωρίζω σχετικά με την τοξοπλάσμωση;

Διότι ο άνθρωπος είναι δυνατό να προσβληθεί από τοξοπλάσμωση. Το νόσημα εκδηλώνεται κυρίως σε άτομα ανοσοκατεσταλμένα (μειωμένη αντοχή σε λοιμώξεις), όπως επί παραδείγματι οι φορείς του ιού HIV, ενώ αν προσβληθεί μία έγκυος το παράσιτο μπορεί να διαπεράσει τον πλακούντα, να προσβάλει το έμβρυο και να προκληθεί αποβολή ή γέννηση πρόωρου.

Πως μολύνεται ο άνθρωπος από τοξοπλάσμωση;

Αν “καταναλώσει” με άμεσο ή έμμεσο τρόπο κόπρανα γάτας που περιέχουν ωοκύστεις ή καταναλώσει μολυσμένο κρέας (χοιρινό, βοοειδών, πουλερικών) που δεν έχει μαγειρευτεί καλά. Το κρέας των ζώων που προορίζονται για κατανάλωση μολύνεται όταν καταναλώνουν ωοκύστεις οι οποίες αποβάλλονται από γατιά που βρίσκονται στους χώρους βοσκής.

Είναι πιθανόν η γάτα μου να μου μεταδώσει τοξοπλάσμωση;

Σύμφωνα με τα παραπάνω αυτό είναι πιθανό, αλλά και εξαιρετικά δύσκολο εφόσον τηρούνται στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής και ακολουθούνται κάποια μέτρα πρόληψης.
Οι ωοκύστεις που αποβάλλονται στην άμμο υγιεινής της γάτας καθίστανται μολύνουσες μετά από 1 ως 3 ημέρες ανάλογα τις συνθήκες περιβάλλοντος. Έτσι η καθημερινή απομάκρυνση των κοπράνων από το δοχείο είναι βασικό προληπτικό μέτρο. Εννοείται ότι εάν στο σπίτι υπάρχει ήδη γάτα, η οποία δεν καταναλώνει ωμά κρέατα, και δεν περιπλανιέται έξω, τότε δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Εάν έχετε αποκτήσει πρόσφατα γάτα, τότε τα προληπτικά μέτρα που αναφέρονται παρακάτω επαρκούν για την προστασία σας.

Η γάτα που έχει προσβληθεί από τοξοπλάσμωση είναι μία μόνιμη εστία “απειλής”;

Όχι. Οι γάτες που έχουν προσβληθεί από τοξοπλάσμωση αποβάλουν ωοκύστεις για διάστημα 1-3 εβδομάδων.

Μπορεί μια έγκυος να κατέχει και γάτα;

Αναμφισβήτητα ναι. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος να προσβληθεί ένα άτομο από κατανάλωση ατελώς ψημένου κρέατος παρά από τα κόπρανα της γάτας. Μία έγκυος πρέπει να αποφεύγει την διαχείριση της άμμου υγιεινής της γάτας και αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε θα πρέπει: να φοράει πάντα γάντια, να απομακρύνει τα κόπρανα καθημερινά, και να πλένει σχολαστικά τα χέρια της μετά από κάθε επαφή με οτιδήποτε μπορεί να επιμολυνθεί από κόπρανα γάτας. Υπενθυμίζουμε ότι αυτά ισχύουν για γάτα που έχει αποκτηθεί πρόσφατα (<2 μήνες) και δεν γνωρίζουμε τίποτα για το ιστορικό της. Γάτες που έχουμε στην ιδιοκτησία μας μήνες ή χρόνια δεν αποτελούν απειλή.

Τι επιπλέον μέτρα πρέπει να παίρνει μια έγκυος;

Θα πρέπει να αποφεύγει οποιαδήποτε επαφή με ωμό κρέας και αν αυτό δεν είναι δυνατό θα πρέπει μετά τον χειρισμό του κρέατος να πλένει σχολαστικά τις επιφάνειες, τα εργαλεία (π.χ. μαχαίρι) και τέλος τα χέρια της. Δεν θα πρέπει να βάζει τα χέρια στο στόμα της κατά την διάρκεια προετοιμασίας του κρέατος και πριν τα πλύνει πολύ καλά.
Επίσης θα πρέπει να φοράει γάντια όταν εργάζεται στον κήπο και θα πρέπει να πλένει τα λαχανικά πολύ καλά.
Είναι ευνόητο ότι τα μέτρα αυτά δεν αφορούν μόνο τις ιδιοκτήτριες γατιών, αλλά και όλο τον πληθυσμό αφού οι παραπάνω πηγές μόλυνσης (κρέας, χώμα κήπου, λαχανικά) δεν προϋποθέτουν την ιδιοκτησία γάτας. Η μόλυνση αυτών των χώρων και προϊόντων γίνεται από άλλες γάτες, των οποίων την ύπαρξη μπορεί να αγνοούμε.

Με ποιους τρόπους μπορώ να προστατέψω το γατάκι μου και κατ’ επέκταση και εμένα;

Οι γάτες θα πρέπει να διατρέφονται με βιομηχανοποιημένες τροφές (κονσέρβες, κροκέτες), ενώ αν διατρέφονται με σπιτικό φαγητό θα πρέπει να είναι καλά μαγειρεμένο. Δεν θα πρέπει ποτέ να τους δίνετε ωμό κρέας ή ωμά παράγωγα κρέατος και σπλάχνα. Επίσης δεν θα πρέπει να κυκλοφορούν ελεύθερες για να μην κυνηγούν θηράματα (π.χ. πουλιά) από τα οποία θα μπορούσαν να προσβληθούν από τοξοπλάσμωση.

Οι φορείς του HIV κινδυνεύουν;

Επειδή τα άτομα αυτά εμφανίζουν ανοσοκαταστολή, μόλυνση από τοξοπλάσμωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα. Γι’ αυτό το λόγo τα μέτρα που συστήνονται στα άτομα αυτής της κατηγορίας είναι παρόμοια με αυτά για τις εγκύους. Δεν έχει βρεθεί θετική συσχέτιση μεταξύ ιδιοκτησίας γάτας και προσβολής από τοξοπλάσμωση σε φορείς του HIV και κατά συνέπεια, εφόσον τηρούνται τα μέτρα πρόληψης, η ιδιοκτησία γατιού δεν είναι απαγορευτική.